Ətraf mühitə təsir vasitələrindən hərbi və ya başqa bir düşmən istifadəsinin qadağan edilməsi haqqında Konvensiya

Vikipediya, azad ensiklopediya
Naviqasiyaya keç Axtarışa keç
Konvensiyaya qatılan ölkələrin yaşıl, imzalayan ölkələrin sarı, Konvensiyanı imzalamamış dövlətlərin isə qırmızı rənglə işarələndiyi dünya xəritəsi

Ətraf mühitə təsir vasitələrindən hərbi və ya başqa bir düşmən istifadəsinin qadağan edilməsi haqqında Konvensiya (ing. Environmental Modification Convention или ENMOD) — iştirakçılarına biota, litosfer, hidrosfer daxil olmaqla, Yerin dinamikasını, tərkibini və quruluşunu dəyişdirmək üçün təbii proseslərin qəsdən idarə olunması yolu ilə ətraf mühitə təsir vasitələrindən hərbi və ya başqa bir düşmən istifadəsi ilə qadağan edən BMT-nin əsas sənədlərindən biri, atmosfer və ya xarici məkan[1].

Tarixi

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Konvensiyanın inkişafı SSRİ-nin təşəbbüsü ilə başlandı, imzalanma üçün açılışı 18 may 1977-ci ildə baş verdi və 5 oktyabr 1978-ci ildə qüvvəyə mindi. 1997-ci ilin ortalarından etibarən, SSRİ-nin hüquqi varisi kimi Rusiya Federasiyası da daxil olmaqla 58 dövlət iştirakçı oldu[2].

Müqavilə çərçivəsində iştirakçılar təbiətə yaradıcı təsir və ətraf mühitin dinc istifadəsi sahəsindəki işlər barədə elmi və texniki məlumat mübadiləsində əməkdaşlıq etməyi öhdələrinə götürürlər. Konvensiya konstruktiv məqsədlər üçün təbii proseslərə təsirində maneə yaratmır, lakin müddəalarına bütün iştirakçı dövlətlər tərəfindən ciddi şəkildə əməl olunmasını təmin etmək üçün bir sıra sərt tədbirləri nəzərdə tutur[3]. Konvensiyanın müddəalarının pozulması barədə məlumat varsa, istənilən dövlət birbaşa BMT Təhlükəsizlik Şurasına şikayət etmək hüququna malikdir [4]. Bundan əlavə, hər hansı bir iştirakçı ölkənin ətraf mühitdəki şübhəli hadisələrin faktiki hallarını aydınlaşdırmaq və qiymətləndirmək üçün bir aydan gec olmayaraq toplanmalı olan bir Mütəxəssis Məşvərət Komitəsinin çağırılması üçün BMT Baş Katibinə rəsmi bir müraciət göndərmək hüququ vardır.

Konvensiyanın razılaşmalarının müddəti məhdud deyil, açıq sənəddir, yəni hər bir dövlət istənilən vaxt müstəqil olaraq ona qoşulmaq hüququna malikdir. Mətni giriş, on məqalə və Əlavədən ibarətdir.

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ Конвенция о запрещении военного или любого иного враждебного использования средств воздействия на природную среду // Военная энциклопедия. 4. Москва: Военное издательство. Грачёв П. С. 1999. 136. ISBN 5-203-01876-6.
  2. ↑ "Convention on the prohibition of military or any other hostile use of environmental modification techniques". United Nations. 11 July 2017 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 19 June 2015.
  3. ↑ "Practice Relating to Rule 76. Herbicides". International Committee of the Red Cross. 2013. 22 September 2013 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 24 August 2013.
  4. ↑ The United Nations Office at Geneva. http://www.unog.ch Arxivləşdirilib 2013-10-30 at the Wayback Machine

Ədəbiyyat

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Xarici keçidlər

[redaktə | mənbəni redaktə et]
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Ətraf_mühitə_təsir_vasitələrindən_hərbi_və_ya_başqa_bir_düşmən_istifadəsinin_qadağan_edilməsi_haqqında_Konvensiya&oldid=7495822"